Irımtüzenin babalarından Dr. Rakocy balık tanklarında mümkün olan en fazla balığı yetiştirmeye çalışmış. Tabii besleme de buna göre artmış. Bu durum sistemde çok fazla nitrojen oluşmasına yol açıyor. Dr. Rakocy anaerobik denitirifikasyon filtreleri ile mevcut nitratı gaza dönüştürerek sistemden çıkartmış. Besleme iyi olduğu için iz mineralleri ve normal mineraller mevcut. Sadece kalsiyum, potasyum ve demir yok. Onları da solüsyonlarla sisteme eklemişler.
Irımtüzenin diğer babası Dr. Lennard ise sadece bitkilerin ihtiyacı olacak nitrojeni hesaplayarak balıkları öyle beslemiş. Tabii bu daha az balık demek. Sistemde iz mineralleri de olmadığı için Dr. Lennard özelikle formüle edilmiş bir mineral karışımı kullanıyor, aynen hidroponik gibi.
Dr. Rakocy en fazla balığı yetiştirirken, Dr. Lennard en fazla sebzeyi yetiştirmiş. İki farklı amaç ve iki farklı yöntem görüyoruz burada.
Bizim çıkartmamız gereken sonuç kalsiyum, potasyum ve demirin sisteme eklenmesi gerekliliği. Yani ne yaparsak yapalım, bitkiler için gerekli kalsiyum, potasyum ve demir yeterli miktarlarda değil.
Ben bildiğiniz gibi kullanılmış kahve posası ve kaya tozu ile pek çok minerali sisteme veriyorum. Bunlar zaten toprak bahçelerimde de kullandığım şeyler. Arada bir solucan çiftliğinden gelen suyu da süzerek yukarıdan sebze yataklarına veriyorum. Şu ana kadar görünür bir mineral eksikliğim yok. Zaman geçtikçe ve kaya tozu ile kahve posası sebze yataklarinda ki solucanların sistemlerinden geçtikçe mineraller de artacaktır. Yılda bir kere kahve ve kaya tozu eklentisi yapsam yeter. Kompost solucanları %60 ila %80 oranında katı atığı mineralize ederek sisteme geri döndürüyorlar (1). Bu besin sistemde sürekli dolaşıyor ve homojenize olarak bitkilere yayılıyor. Yani toprakda olduğu gibi besinlerin akıp gitmesi olmuyor.
Deniliyor ki, kalsiyum için Kalsiyum-Hidroksid ve potasyum için de Potasyum-Hidroksid sisteme eklenebilir. Demir için de Fe-EDDHA ekliyoruz. E biz bunları eklediğimizde ırımtüzenin hidroponikten (2) bir farkı kalmadı ki. Bu önemli bir olay. Bu üç minerali sisteme doğal yollardan kazandırmalıyız ve çok da zor değil.
Demir için paslı çivileri sebze yataklarına gömebilirsiniz. Bu yöntemle sisteme yavaş yavaş ve sürekli demir geçer. Eğer demir eksikliği çok görünüyorsa, uygun bir demir solüsyonunu yapraklara püskürterek problemi çözebilirsiniz. Ben zaten meyve ağacı dikerken paslı konserve kutuları da gömüyorum ve ağaca demir gitmesini sağlıyorum.
Potasyum için sebze yatağının kenarına mini solucan kompostu ekleyebilir ve sadece tatlı patates, turp yaprakları, muz kabukları, havuç, soya fasulyesi, taze fasulye ve kömür haline getirilmiş portakal kabukları ile besleyerek sisteme gerekli potasyumu sağlayabilirsiniz. Saydığım sebzelerin hepsi potasyum açısından zengin bitkilerdir. Benim solucan kompostlarından bir tanesini bir süre sadece muz kabukları ile beslemiştim. Çıkan gübre ağaçlara gitti ve meyveler çok tatlı ve büyük oldular, ağaçta haddinden fazla uzadı.
Kalsiyum biraz problemli. Kalsiyum sistemin asiditesini etkilediği için dikkatli olmakta yarar var. Ben önceleri istridye kabuklarından yararlanıyordum ama pH 6.8 olunca çıkardım. Potasyum için yaptığımız solucan kompostuna badem unu, lahana yaprakları ekleyerek kalsiyum sağlayabiliriz. Toprak bahçelerimde yumurta kabuğu tozu ve peynir altı suyu kullanıyorum. Gerekli kalsiyum bu şekilde sağlanıyor.
Mineral eksiklikleri ırımtüzen sisteminin doğru dengelenmemesinden kaynaklanıyor. Balık miktarı, yemleme miktarı ve sıklığı, bitki yoğunluğu gibi pek çok etken bu dengenin değişkenlerinden.
Eğer sebze yataklarının hacmi balıklar için yeterli ise yani sebze yatağının her 20 litresi için 1 adet 800 gram balık formülü ile hareket edersek filtreye gerek kalmıyor. Demir, potasyum ve kalsiyum için de dediklerimi yaparsanız mis gibi işliyor sistem. Tabii işi ticarete çok fazla dökmeden.Ticarete dökerseniz, günlük nitrit ve nitrat ölçümleri yapılmalı, fazla nitrat çıkıyorsa yemleme kesilmeli ve bitki yoğunluğu arttırılmalıdır. Sistemde balıklar tarafından üretilen nitratın bitkiler tarafından çekilmesi dengesi en önemli dengedir.
Kaynaklar
1- Murray Hallam http://aquaponics.net.au/forum/threads/worms-for-aquaponics-system-grow-beds.3346/
2- Hidroponik doğal olmayan kimyasalların sıvı olarak bitkilere verilmesi mantığıyla çalışan topraksız bir tarım yöntemidir.
Pingback: Irımtüzende pH Nasıl Ayarlanır? – Gürkan Yeniçeri