Öncelikle belirtmek isterim ki balık-yem-bitki dengesi iyi kurulmuş bir sistemde bitkiler de yüksek briksli olacağından çok fazla böcek problemi olmaz. Ama zaman zaman böcek problemi olabiliyor.
Kullanılacak ilaçlara karar vermeden önce sisteminizin yaban hayata nasıl etki ettiğini de gözlemleyin. Benim sebze yatakları arı dolu, suyu kullanıyorlar. Bu yüzden arılara zarar verecek şeyler kullanamam. Sebze yataklarımda tesbih böcekleri var ve bunları yemeye gelen kuşlar var. Ayrıca bir diğer ziyaretçim ise posumlar. Tabii ki en fazla etkilenecek olanlar da balıklarımız.
Bu hayvanların hayatının devam etmesi benim sorumluluğumda.
Başka bir problem ise ne kullanırsak kullanalım, bir süre sonra bu ilaçların doğaya karışması ve akabinde su kaynaklarını kirletmesi. Irımtüzen kapalı bir sistem olsa da filtreleri temizlerken suyun doğaya karışması var.
Görüyorsunuz ki bilinçli ilaç kullanımı yukarıda saydığım konuları göz önünde bulundurmamızı şart koşuyor. İster tarlanızı, ister saksınızı, ister ırımtüzen sisteminizi ilaçlayın durum aynı. İlaçlama olayında bile bütüncül düşünmek zorundayız, çünkü biz de bu sistemin bir parçayız.
Toprağın üstü ve altındakilerden biz sorumluyuz.
Ayrıca göz kararı karışımlar hazırlamak miktarlarda yanlışlık yapacağınız için doğru değil. Ölçü kabı veya şırınga eczanelerden satın alınabilir ve sürekli kullanacağınız ekipmana dahil edilmelidir.
Herhangi bir ilaç kullanmadan evvel eğer böcekli bitkiyi sistemden uzaklaştırabiliyorsanız daha iyi. Söküp hemen toprağa gömün veya siyah bir torbaya koyup ağzını bağlayarak güneşte bırakın.
Tabii burada anlatacağım tarifler mümkün olduğu kadar doğal veya biyolojik çözümler. Fakat bilinki her şeyin fazlası zarar. Bu her zaman doğanın kirlenmesi olarak değil, böceklerin kullandığımız mekanizmalara bağışıklık sağlaması olarak da ortaya çıkıyor.
Neem yağı (tesbih ağacı yağı)
Soğuk sıkımını ülkemizde bulmak zor ama bazı karışımlar satılıyor. Eğer dışarıdan getirtme ihtimaliniz varsa 2 litre bir kaç sene yeter de artar bile. Tesbih ağacınız varsa yemişlerini kaynatarak suyunu kullanabilirsiniz. Arılar için orta derecede tehlikelidir ve akşam üstü arılar kovanlarına çekildiğinde uygulanmalıdır. Bahar başında uygulanabilecek bir tarifi Youtube kanalımda vermiştim.
BT
Bacillus thuringiensis bakterisinin toz halindeki formudur. Bence doğaya zararı bulunmayan tek böcek ilacı da budur. BT sindirim sistemi alkali olan böceklerde etki gösterir. Arı ve diğer hayvanlara -sindirim sistemleri asidik olduğu için- zararı yoktur. İngilizce şu dökümana da bakabilirsiniz. Prof. Dr. Ender Yarsan’ın şu yazısından daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz. BT ile ölmüş tırtılları toplayıp süt ile mikserden geçirip inkübe ederekte BT bakterisini kültürleyebilir ve kullanabilirsiniz.
Kaolin Kili
Arılara ve diğer hayvanlara zararı yoktur. Böcekleri bile öldürmüyor. Sadece böceğin meyveleri algılamak için kullandığı kokuları maskeliyor. Kafası karışan böcek burada meyve yokmuş diyip başka yerlere uçuyor. Meyveli Tepe’nin kaolin kili yazılarından yararlanabilirsiniz.
Kaolin kili uygulanmış elma ağacı
Cydia pomonella granulosis virüsü
Özellikle elmaları delik deşik eden kurtlar için birebir bir virüs. Fakat sürekli kullanımında bağışıklık yaratabiliyor. Madex, CYD-X, Carpovirusine, Grandex isimleri ile çeşitli firmalar tarafından satılmaktadır. Irımtüzen için olmasa da eğer etrafda elma, armut ve şeftali gibi ağaçlarınız varsa bu ürünü gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz. Ticari miktarlarda satılıyor.
Yararlı Böcekler ve Kuşlar
Eşek arısı, Çamur arısı gibi arılar bahçenizden hatırı sayılır miktarda tırtılı kaldırır. Kuşlar zaten tırtılları yemek için sırada bekliyor. Böcek ve kuşlar için yuva koyarak ve yemleyerek sayılarının artmasını sağlayın. Doğal yoldan zararlı mücadelesi yapmış olursunuz.
Böcek oteli – resim www.wyevalegardencentres.co.uk sitesinden
Sarımsak, Acı Biber spreyi
Sabunsuz sarımsak ve biber spreyi ırımtüzende afidlere karşı kullanılabilecek etkili ilaçlardan biridir. 30 gram sarımsak havanda dövülerek üstünü örtecek kadar zeytin yağına gömülür. 24 saat bekledikten sonra 500ml su ilave edilerek karıştırılır. 12 saat daha beklenir. Karışım süzülerek kapaklı bir şişeye alınır. Bu karışımdan 1 yada 2 çorba kaşığı tekrar 500ml su ile karıştırılarak zararlıların direk üstüne püskürtülür.
Prof. Dr. Celal Tuncer’in şu sunumunda daha pek çok tarif var.
Plastik kelebekler
Lahana, karnıbahar gibi sebzelere dadanan güve kelebeği ile beyaz plastik yoğurt kabı veya süt bidonlarından keseceğiniz kelebekleri sebzelerin üzerine yerleştirerek savaşabilirsiniz. Güve kelebeği alanını korur ve bir başka kelebek yerleşmiş ise, oraya yerleşmez. Şu adresten bir şablon indirip basabilirsiniz.
Yukarıda anlattığım çözümler dışında eğer başka bir ilaç kullanacaksanız şu listedeki tablolar ile karşılaştırıp en azından arılara bir zararı var mı kontrol edin.
Kolay Gelsin
Kaleminize sağlık çok faydalı bir yazı olmuş. Kapalı ekosistemlerde, evlerde oluşan küçük mantar sinekleriyle ilgili bir çözümünüz var mı acaba? Kendileriyle başım dertte. Oksijenli su deniyorum ancak henüz çözüm vermedi…
Mycetophilidae ve Sciaridae familyasından olan sinekleri soruyorsanız Bacillus thuringiensis barındıran doğal bir böcek savar olabilir.