Arı çiçeklerin tozlanması, sebze bahçesinin verimini arttırması ve bal üretimi için yapılacak en iyi hobilerden bir tanesi. Öyle 50 tane kovana filan da gereksinim yok. Bir yada bilemedin iki kovan bizim hem bal ihtiyacımızı karşılar hem de etraftaki çiçeklere ve sebze bahçemize yardımcı olur.
Bu işin doğal yollarla yapılması, arıları zorlamadan bal hasatının yapılması ve hem kışı geçirecekleri hemde bahar ve yazın bal üretecekleri güzel bir kovana ihtiyaçları var. Ben önce biraz konu hakkında okudum. Amacım konuyu ticari boyutta yapmak olmadığı için bana en uygun olan kovan stili ya Topbar Hive (TBH) tabir edilen arka bahçesinde arı bakmak isteyenlerin en çok tercih ettiği model yada Rahip Emille Warre tarafından üretilen Warre modeli.
 |
| Topbar arı kovanı |
 |
| Warre kovan modeli |
Doğal ile kastımız ne? Arılara kendi peteklerini yapma imkanı vermek. Modern kovanlarda arıya çalışacağı hazır bir petek formu çerçeve ile veriliyor. Bu altıgen şekillerin üzerine arı peteği örüyor. Doğal olan yöntem ise arının petekleri sıfırdan örmesini sağlamak. Arılar peteklerin boylarını kendi belirliyor. Her kovanda ki arı petek büyüklüklerini farklı yapıyor. Buda daha doğal bir yöntem. Ayrıca kontroller ve hasat sırasında arıyı en az derecede rahatsız etmek ve doğal ortamını bozmadan işlerimizi yapmamız da önemli.
Başka bir doğal yöntem ise bizdeki kara kovan tabir edilen yöntem. Hasır bir sepeti dışından taze inek gübresi ve kil karışımı ile sıvıyorsunuz. İçine peteklerin örüleceği bir kaç dal koyuyorsunuz, işte kovan hazır. En ilkel ve yalın hali ile. Tabi bu kovandan bal toplamak biraz zor olabilir. Ama onunda kolay yolları bulunur sanırım. http://www.martinatnewton.com/page2.htm adresinden bir kaç resme bakabilirsiniz. Resimdekiler Robin Hood filminde kullanılmak üzere yapılmış.
 |
| Sepetten arı kovanı |
İyi bir kovan, kışın soğuklarından korumalı, ucuza mal edilebilmeli, taşıması kolay olmalı. Emille Warre kitabında çam ağacının hem yumuşak olması, hem hafif olması ve hemde ucuz ve her yerde bulunabilir olmasından dolayı tercih etmiş. Kovanın duvarları içinde en azında 2,4cm kalınlığında olmasını salık vermiş. Bu sayede en iyi korumayı sağlıyor. Ayrıca yaz sıcaklarında balmumunun eriyip peteklerin çökmesini de engelliyor.
Kovanın çatısıda bölge şartlarına uygun olmalı. Hem kışın soğuktan hemde yazın sıcaktan korumalı, ayrıca yağmur kar gibi gibi durumlardan izolasyon sağlamalı. Warre modelinde çatı aynen ev çatısı gibi tasarlanmış. Çatı ile kovan arasında bırakılan 30cm’lik kısma hem saman, paçavra bezler gibi bir izolasyon malzemesi hemde kışın besleme yapılabilecek bir kap koyulabiliyor. Kovanın yağmur gürültüsünden korunması sağlanıyor böylece arılar çatıya çarpan yağmurun sesini duyup endişeye kapılmıyorlar. Kovan genelde beyaz bir boya ile boyanıyor. Kovanın hava şartlarına direnci artıyor ve ömrü uzuyor. İstediğiniz rengi kullanabilir yada çiçek motifleri ile bile süsleyebilrisiniz.
Kovan nüfusu yaz aylarında arttığı için kovana kat çıkmakta gerekebiliyor. Bu sayede bal üretimi de çoğalmış oluyor. Warre modelinde bu kolay fakat TBH için biraz zor bir durum. TBH için bir ayraç yapılabilir.
 |
| Warre kat çıkılmış |
Kovanın problemleri arasında bazı parazit zararlılar (Varroa), kovan güvesi yada kovana saldıran ayı, possum gibi hırsız hayvanlar geliyor. Başka bir problem ise peteklerin çıtalara ayrık olarak yapılması yerine birbirlerine yapışık halde yapılması. Bal hasadını zorlaştıran bir durum. Bu problemler hakkında çeşitli yerli ve yabancı sitelerde okuyabilirsiniz. Google yardımıcınız olsun. http://www.beyazkovan.com/ her türlü arıcılık konusu hakkında en iyi sitelerden birisi. Onun kardeşi olan http://www.aricilik.gen.tr/ forumu ise sizin benim gibi meraklılar yanında ticari boyutta arıcılık yapanların da takıldığı bir forum.
Arıları Besleme
Bahar başında ve kış boyunca arıların beslenebilmesi için yem kapları da var. Genelde bal ve pudra şekeri veya %50 su, %50 şeker karışımı şurup olarak veriliyor. Şeker ile arıları beslemek pek iyi değil denmiş, bahar başında dizanteriye neden olabiliyormuş. Yem için kullanılacak bal ise kesinlikle sizin kendi balınız olmalıymış ki içinde herhangi bir katkı maddesi, ilaç ve ısıl işleme tabii tutulmuş olmasın. Bal hasadını yaparken koloni büyüklüğüne göre yeterli balı içeride bırakırsanız beslemeye gerek dahi yok. Unutmayın ticari amaçla yapmıyoruz.
Yerinden Oyantmayın
Arı kovanı bir kere yerine yerleştirilip giriş kapısı açıldıktan sonra bir daha yerinden oynatılmıyor. 2 metre bile oynasa arıların kovanı bulamama tehlikesi var. Ayrıca 3 yada 4 gün arıları rahatsız etmeden bırakmanız yerlerine alışmaları açısından gerekli.
Kraliçe
Arı kovanı sosyal bir yapı. Kraliçe kovanın devamından sorumlu ve yumurtlayabilen tek arı. 4 yada 5 yıl yaşayabiliyor. Diğer arılardan daha büyükçe ve yumurtlamaya başladıysa uçamıyor. Hayatında bir kere çiftleşiyor ve aldığı tüm spermi hayatı boyunca kullanıyor. Her kraliçenin farklı bir kokusu var ve koloni bu kokuyu tanıyor ve takip ediyor.
İşçi Arılar
Tüm işçi arılar dişi ve tüm işleri bunlar yapıyor. Polen toplama, petek örme, ölü arıları dışarı atma, ventilasyon ve kraliçeyi besleme işi bunların. Kendi kovanlarında yaşıyorlar ve başka kovanlara girmeleri bekçi arılar tarafında önleniyor. Sıcaklık 14°C’yi geçmeden hiç bir arı kovandan çıkıp gezmiyor. Ayrıca hava yağmurlu ise gene uçuş yapılmıyor. İşçi arılar eğer kraliçe yoksa 1 yıl, eğer yoğun bir kovansa ve işler çok ise 3 yada 4 hafta yaşıyor. Hatunların ev işlerinden neden bıktıkları ortada :-)).
Erkek Arılar
Kovan nüfusuna göre 100 ile 3000 arasında erkek arı mevcut oluyor. Renkleri daha siyahca olan bu arıların iğneleri yok. Kovanlar arasında gezebiliyorlar. Arıcıların ortak kanısına göre yumurtaların olgunlaşması sırasında ısı temin edip istenen zamanda yumurtadan larva çıkmasına yardımcı oluyorlarmış. Hayatları genelde kovan içinde geçiyor ancak hava çok sıcak olduğunda çıkıyorlar. Bir kaç ay ömürleri var.
Kraliçe çiftleşeceği erkekleri seçmek için gökyüzüne doğru uçarmış. O kadar yükseğe çıkarmış ki kuşlar bile oralara çıkmazmış. Onu takip edip yükseklere çıkabilen erkeklerin bir sonraki nesile genlerini taşımasına izin verilirmiş. Kraliçe bir kaç erkekle çiftleştikten sonra kovana geri döner ve yumurtlamaya başlarmış.
Kuluçkadaki arının kraliçe olabilmesi için petek daha büyük yapılıyor ve beslenmesi daha fazla veriliyor. Esas kraliçe arada bir etrafı gezip kraliçe kuluçkalarını parçalayabiliyor. Zaten bu yüzden işçi arılar kraliçe peteklerini uzak ve kuytu yerlere yapıyorlar. Eğer kraliçeniz genç ise bu işi sizde yapabilirsiniz. Böylece kovanın oğul vermesini (aslında kız veriyor oğul değil) önleyebilirsiniz. ilk oğul beraberinde bir miktar işçi arıyıda alıp çıkan eski kraliçe oluyor. İki kraliçe arasında dövüş olursa bu olabilir. Sonraki oğullar genç olur ama tabii her oğul ile kovanın gücü düşüyor. Bu durumda oğul çıkışını kontrol etmek şart.
Arıcılıkta en büyük yardımcı duman aleti. Kurumuş çam iğnelerinin yakılması ve dumanının arılara püskürtülmesi sonucu arıların ağızlarını bal ile doldurmalarına neden oluyor. Buda arının çok sakin olmasına yarıyor. Sakin arı sokmuyor. Buradaki psikoloji sanırım yangın sırasında kovandaki balın başka yere taşınabilmesi. Arı tulumu ise eğer yeni başlıyorsanız gerekebilir.
 |
| Duman Körüğü |
 |
| Çocuklar için elbise de var |
Arı kovanının yanında Tai-Chi yaparmışcasına hareket etmek de önemli. Bu yavaş hareketler arıların dikkatini çekmiyor ve sizi bir ağaç gibi görmeye başlıyorlar.
Kovan imal etme şemaları internet üzerinde tonla var. Eliniz testere ve çekiç tutuyorsa bence deneyin. Yada bir tanıdığınızdan kovan isteyin. Ben bir kaç arkadaşa sorduktan sonra kovanları olan birisine rastladım. Tam da zamanında rastlamışım. Kovanları başka bir yere taşırken bana da bir tanesini bıraktı. Ama tabii bir TBH kovan imal etmek için kolları zaten sıvamıştım. Şimdi önümüzdeki proje bu olacak. Bana verilen kovan o kadar eski ki arkasına bir giriş deliği daha açılmış. Aşağıdaki kaynaklardan kovan yapımı bilgilerine ulaşabilirsiniz. Kolay Gelsin.
Kaynaklar:
Natural Beekeeping pdf (ing)
Bee Keeping For All, Emille Warre pdf (ing)
Topbar design Google Sketchup
Topbar Altın Oran pdf (ing)
Gürkan bey merhabaTürkiyeden selamlar bloğunuza peynir yapımını araştırırken bir süre önce rasladım.Kendi peynirimi yapma çalışmalarıma bugün şirden temin ederek başladım.kahve rengi yerlerini tuzlamak için ayırdım. Ancak tuzlamasında iyotsuz tuz kullanılıyormuş?iyotsuz tuz evde yokmuş iyotsuz temin edeceğim.Peynir konusuda oldukça geniş ve çeşitli bir alan anladığım kadarıyla.Niyetine girdik bakalım.İlk üretim için hangi peyniri önerirsiniz.Şirdenin hazırlanışı için bloğunuzu açtığımda arıcılık konularını görünce bu notu yazmak istedim.Araştırmayı ve uğraşmayı seven insanlar için arıcılık da çok zevklidir.İnceledikçe arıların müthiş canlılar olduğunu görüyorsunuz.Kendi kovanınızdan temin ettiğiniz balı tüketmek de çok keyiflidir.Kırsal bir bölgeye kovan koyma imkanınız varsa mutlaka deneyin.Ben bir kovanla başladım 4 yılda 12kovan oldular.Saygılarımla Şevket
Teşekkür ederim Şevket Bey. Kırsal bölgeye kovan koyma imkanım yok ama buralarda ağaçlık, ormanlık alan çok. Umarım iyi ve yiyecek kadar bal üretebiliriz. Evin arkasında tek kovanla takılıcaz şimdilik.Başlangıç için Beyaz Peynir deneyin. Bir kaç yapımdan sonra sert peynirlerden Gouda'yı deneyin.