Irımtüzenin Parçaları

İyi bir ırımtüzen sistemi kurarken hangi teknolojileri kullandığınız değil, bu teknolojileri sistemin hangi adımlarında uyguladığınız önemlidir.

Balığı hızlı biçimde büyütebilmek için dönüştürebileceği en fazla yemi vermemiz gerekir. Bu optimum yemleme sonucu oluşacak atıkları da sistemden çıkartmamız ve oksijen seviyesini de yüksek tutmamız gerekiyor. Bu her ırımtüzen sisteminde geçerli kural zaten ama özellikle küçük ölçekli bahçe sistemleri için daha da önemli çünkü küçük sistemlerde tolerans daha az.

Yukarıda bahsettiğim özelliklerde kurulacak ırımtüzen için gereken sistem parçaları bir sır değil. Benim de takip ettiğim bir kaç ırımtüzenciyi takip eden, ingilizce bilip bir kaç video seyreden veya FAO’nun kitabını okuyan herkes bu parçaları az çok bilir. Dediğim gibi bunları kurulacak sistemin özelliklerine göre yerleştirmek esas problem ki burada karşımıza çıkan zorluklardan bir tanesi yerleşim ve diğeri de pompalama sorunları.

Dr. James Rakocy’nin 30+ yıllık UVI modeli üzerinde en fazla kafa yorulan ırımtüzen modeli ve şu an kullandığımız hemen hemen tüm veri ve formüller Rakocy’e ait. Tabii daha önceki yazılarımı takip edenler bilirler, elinde daha iyi veriler bulunan kişiler de var fakat bunlar ticari olduğu için herkese açık değil.

Şimdi deneyimlerime dayanarak parçaları tek tek anlatmaya ve neden tercih sebebi olduklarını sorgulamaya çalışayım.

Balık Tankı

Balık tankının silindir olması her zaman tercih edilen bir özellik ama bu durumda fiyatı çok pahalıya çıkıyor. Eldeki imkanlar şimdilik IBC kullanmama izin verse de gelecekte imkanım olursa silindir balık tankı almak istiyorum. Silindir tank balıkların kesintisiz yüzmesine izin verirken dipten tortunun toplanmasına da çok yardımcı oluyor. Ben IBC balık tankının kapağını açınca balıklar korkudan kaçarken kenarlara çarpıyorlar ve yaralanabilirler.

Balık tankı her şeyin başladığı yer. Balıklar burada yaşıyor, amonya burada üretiliyor. Yem buradan sisteme giriyor. Dolayısı ile oluşacak atığın sistemden en iyi biçimde çıkması gerek. Geri dönen suyun da tüm bu etkenlerden temizlenmiş olarak gelmesi gerekiyor.

Silindir Balık Tankı – resim aquponiclynx.com sitesinden alınmıştır.

Filtre

İki tür filtre olduğunu daha önce yazmıştım. O konuya tekrar değinmeyeceğim ama Dr Rakocy’nin balık ağından yaptığı azot temizleyici filtre, su mercimeği ile fazla azotu temizleme, gammarus karidesleri ile tortuyu bertaraf etme veya çöpçü balıkları ile tortuyu dönüştürme gibi pek çok yöntem var. Ayrıca entegre solucan kompostu, gri su atık temizleme sistemi ve akabinde meyve ağaçlarına su sağlama gibi entegre dönüşümlerde mevcut.

Olayı bütüncül olarak görebilirsek, sorunlara çözümler bulması da kolaylaşıyor.

Balık tankından çıkan su ilk önce filtrelerden geçmeli. Böylece katı atıklar mekanik yollarla uzaklaştırılmış olur. Balık tankından Dip Süpürgesi ile yerçekimine bağlı olarak su çıkıyor, yani pompa yok. Enteresan bir mekanizma olan Dip Süpürgesi dipteki tortuları toplayacak biçimde tasarlanmış.

Balıkları optimum değerlerde beslediğimiz için azot miktarı fazla olan bir su var elimizde şimdi. Bunu da su mercimeği tankına alarak bertaraf edebiliriz. Burada ki bir problem suyun güneş görmesi ve algi oluşturması ama problem aslında çözüm de… Diyelim ki tilapia balıklarınız yavruladı. Algiyi yiyerek büyüyebilirler.

Su Mercimeği tankı – resim onaquaponics.com sitesinden alınmıştır

Tabii birde biyolojik filtreler var. Bunlar amonyağı azota çevirecek tipte filtreler. Bizim çakıl dolu sebze yatakları bu işi yapıyor ama ticari yapacaksanız ve derin su kültürü ile sebze yetiştirecekseniz, doğru biçimde ölçeklendirilmiş biyolojik filtrelere ihtiyacınız var. 250 litrelik bir varile doldurulacak istridye kabukları, çakıl, kil toplar, cam kırıkları veya plastik süngerli toplar bakterilerin yaşaması için uygun ortamı oluşturacak ve üzerine akan suyun içindeki amonyağı dönüştürmek için görev yapacaklardır. Bu varillere akan su çok yavaş olmalı adeta öakılları yalayıp geçmelidir. Öakıllar suyun altında kalmıyor yani. Bazı akvaryumcularda bu tür filtreleri görmek olası.

Sebze Yatakları

Şimdi burada karşımıza çok fazla seçenek çıkıyor. Ticari kurulumlarda derin su kültürü (DSK) ve raftlarda yetiştirme yapılıyor. DSK kullanılmasının sebebi temizleme derdinin olmayışı ki bu durum filtrelerinizin ne kadar iyi yapıldığına bakar. Yani bir DSK yatağı da eğer iyi bakılmazsa zamanla tortu ile dolup anaerobik ortam yaratabilir.

Derin Su Kültürü ve raftlarda sebze yetiştirme – resim epicgardening.com sitesinden alınmıştır

Besin Akıntı Kanalı dikey yüzeyleri kullanmak için birebir. Son günlerde forumda konuştuğumuz BAK’ın kardeşi ÇSK var, bu Çok Sulu Kanal; yani BAK gibi su az bir akışla değil güldür güldür akıyor ve hemen hemen 10cm kadar su her zaman kanalda mevcut. Bu da ÇSK kullanımında eğer pompa arızalanırsa kanalların bir süre daha bitkileri beslemesine imkan veriyor.

Besin Akıntı Kanalları – resim şu adresten alınmıştır

Çakıl veya kil topların dolu olduğu sebze yatakları ise hem biyo-filtre olarak iş görüyor hem de sebze yetiştirmek için. Ama tabii bunların temizlenmesi er yada geç yapılması gereken bir iş. Bu yüzden her zaman dediğim gibi yatırımın bir kısmını kil toplara yapmak ilerde kolayca temizlik yapmanıza imkan verir. Tabii biyo-filtre olarak sadece çakıllı sebze yataklarına güvenmekte iyi bir çözüm değil.

Kil top dolu sebze yatakları – resim homeaquaponicssystem.com adresinden alınmıştır

Dikey kuleler ise yukarıdan aşağıya yavaş bir akışla sulanan borulardan ibaret. İçleri gene çakıl veya kil top dolu. Bunlar çakıl dolu sebze yataklarından daha kolay temizlense de gerekli sebze yetiştirme alanını sağlamıyor. Zamanla dolmaması için de sistemin sonuna eklenerek tortusuz su ile beslenmesi şart.

Dikey kuleler – resim makerfaire.com sitesinden alınmıştır

Sebze yataklarını hiç bir zaman katı atıkların toplanacağı ya da süzüleceği bir birim olarak görmeyin ve filtre sistemlerinizi iyi kurun ki yataklar tıkanmasın.

Mineralizasyon Kazanları

Irımtüzen sisteminden ayrı olarak filtrelerden toplanan tortunun çıkartılarak 2 hafta gibi bir süreyle oksijene maruz tutulması ve içindeki bileşenlerin suya geçmesi sağlanarak gübre üretilmesi. Tüm tortu sıvı hale gelene kadar hava taşı ile hava veriliyor. Akabinde bu su ırımtüzen sistemine geri katılıyor ve bitkiler tarafından kullanılıyor. Özellikle balıkların azaldığı ve yeterli besinin suda bulunmadığı zamanlarda çok yararlı olabiliyor. Ayrı bir hidroponik sistemin de veya ağaçlara su olarakta verilebilir.

Hava pompası

Sisteminizi nasıl kurarsanız kurun, hangi balığı beslerseniz besleyin, her zaman bir hava pompası şart. En fazla enerjiyi harcasa da sistemin bir garantisi gibi düşünün. Zaten ticari bir sistem kurup derin su kültürü yapacaksanız bir kaç tane hava pompası şart.

Kullanılacak hava hortumları kaliteli olmalı. Benim internetten aldığım hortumlar yapışkan bir sıvı kustu ve güneşte kuruyan bu sıvı hortumun çatlamasına neden oldu. Akvaryumcudan biraz daha pahalı aldığım borular ise güneşin altında hala çalışmaya devam ediyor.

Kullandığım hava pompası ve yemleme cihazı

Hava taşları da çok önemli. Mümkün olan en ince havayı yapacak taşı bulursanız iyi olur.

Hava taşı tankın önüne doğru, su pompası ise tankın arkasına doğru yerleştirilirse suyun devir daim etmesi de kolaylaşır. Tahliye/Dengeleme tankına hava taşı koymuyorum zira burada tortunun toplanması benim için daha önemli. Su pompası da 10 santim yukarıda duruyor ki tortuyu çekmesin.

Venturi gibi mekanik bir sistemle hava problemini çözmek isterseniz tıkanmalara karşı önleminizi de almanız gerek ama sırf venturiye güvenmeyin. Bu tür sistemler tıkandığında çok geç anlaşılıyor.

Su Pompası

Bir sistem kurarken her ne kadar suyun kendi cazibesi ile akmasını sağlasakta en sonunda suyu geri döndürmek için en azından bir pompa şart. Genelde toplam su hacminin 2000-3000 litre fazlasını 1 saatte pompalayacak bir kapasiteye sahip olması gerekir. Ayrıca sistemin kalbi olduğu için muhakkak bir yedeği olması gerekiyor.

Benim kullandığım su pompası

Sağlıcakla

Posted in Irımtüzen, Türkçe.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.