Evde balık ve sebze yetiştirmek – Akuaponik

Son günlerde akuaponik hobisine merak saldım. FB’den takip edenler zaten biliyorlar. Akuaponik kısaca bahçede yada balkonda balık ve sebze yetiştirmek amaçlı kurulmuş kapalı bir sistem. Metrekare başına en fazla proteini üreten sistem olmasının yanında eğer vegan veya vejeteryan iseniz, koi yada japon balıklarından yetiştirip sadece sebzeleri yemeniz de mümkün. Ayrıca normal tarım yöntemlerine göre çok daha az su harcıyor.

Temel olarak 1 balık tankı ve buna bağlı iki yada daha fazla sebze yatağından olluşuyor. Balık tankındaki bir su pompası suyu sebze yataklarına dolduruyor. Pisagor sifonu ile balık tankına geri boşalan su temizlenmiş oluyor. Sistem de balık yanında kerevit gibi kabuklular da yetiştirilebilir.

 

 Sistem kurulduktan sonra, esas balıkları barındırmaya başlamadan evvel olgunlaşması gerekiyor. Bu olgunlaşma sürecinde sebze yataklarında gelişecek bakteriler balıkların ürettiği amonyağı nitrit ve nitrata dönüştürerek sebzeler tarafından kullanılabilir hale getiriyor. Sebzeler mutlu bir şekilde büyürken, su da temizlenmiş oluyor. Olgunlaşma süreci için ölü balık veya kerevit yada çiş kullanılarak sisteme amonyak sağlanıyor. Amonyak bakterilerin gelişmesi için gerekli.

Sebze yatakları mıcır, çakıl gibi 10mm ile 25mm arası taşlarla dolduruluyor. Bu taşlar sizin toprağınız olacak. Bitkiler bu taşların içinde kök salacak.

Piyasa da satılan test kitleri ile suyun pH, amonyak, nitrit ve nitrat değerlerini ölçerek sistemin sağlığını test edebiliyoruz.

Sistemin balık kaldırma kapasitesi tamamen sebze yataklarının hacmine bağlı. Her 20 litresi için 600 gram ağırlığında bir yetişkin balık bakılabilir. Eğer başka filtre sistemleriniz mevcut ise daha da fazla balık koyabilirsiniz.

Balıkların yediği besin balığın türüne göre evde yapılabilir. Asker sineği larvası, un kurtları, kırmızı kan kurtları, su piresi, sivrisinek larvası veya sebze bazlı hamur gibi yemler evde üretilebilir.

Akuaponik bir kere kurulduktan ve sağlıklı biçimde nitrit-nitrat döngüsüne girdikten sonra sürekli üretim yapan bir sistemdir. Sebze yataklarının fide ihtiyacını karşılamanız şart zira suyu temizleyen sebzelerdir.

Sera içinde de yapılabilen bu sistem ile pazara bile çıkacak miktarda balık ve sebze yetiştirmek mümkün. Avustralya’da devlet tarafından onaylanmış diploması ile tanınmış bir meslek haline gelmiş ve ticari miktarlarda temiz ve organik ürün üretilebilmesine olanak vermiştir.

Akuaponikde yetişen balıklar besleyici özellikleri açısından göller ve akarsulardan yakalanan aynı cins balıklara göre aynı veya daha fazla besleyicidir. Tadının da daha iyi olduğu yiyen herkes tarafından söyleniyor.

Akuaponik sistemlerinde su olarak yağmur suyu kullanılır. İz mineralleri ve demir açısından ilk başta ve senede bir kez desteklenmeleri gerekiyor. Sebze yatağına gömülecek bir kaç çivi demir işini görüyor. İz mineralleri kullanılmış kahve veya sıvı balık gübresi ile takviye edilebiliyor.

Balıkların hava ihtiyacını karşılamak için bir hava motoru da gerekebiliyor. Özellikle alabalık gibi soğuk ve bol oksijenli suları tercih eden balıklar için bir hava motoru şart. Venturi gibi sistemlerle su pompasından yada sifonlardan suya oksijen katmak da mümkün.

İyi bir güneş enerjisi sistemi ile hava ve su pompalarını çalıştırırsanız ve yeminizi kendiniz üretirseniz tamamen sürdürülebilir şekilde yiyecek üretmek mümkün bu sistemle. Hatta damızlık balıkları seçip kendi balığınızı da üretebilirsiniz.

Akuaponik sistemlerine balıkları bakteriyel hastalıklardan korumak için 1000 litre suya 1 kilo civarında tuz da ekleniyor. Bu tuz bitkilerin gelişmesini kesmiyor aksine hızlandırıyor. Akuaponik sulu bir tarım olduğu için kimyası topraklı tarımdan çok daha farklı. O yüzden zıt yöntemler ortaya çıkıyor.

Sistemi büyüterek bir yüzme havuzunu akuaponik sistemine çevirebilir, otçul balıklardan edinip dışarıdan besleme yapmadan balıkların büyümesini bile sağlayabilirsiniz. Sabaha karşı havuz üzerinde yakılacak bir ışık böceklerin havuza düşmesine ve balıklara yem olmasına neden olacaktır. Ayrıca azolla gibi su bitkileri yetiştirilerek de balıklar beslenebilir.

Bir kere içine girdiğiniz de sizi kapacak bir hobi bu. Olayın sonu yok. İstediğiniz kadar büyütebileceğiniz bir sistem aynı zamanda. Hele bir de balıkları yemeğe başladığınızda olay tamamen kopuyor. Ben tek balık tankı ile başlamama rağmen, şu anda sistemi genişletmek ve iki tank daha eklemek için plan yapıyorum. Balıkları yavruyken alıyoruz. 5 ila 7cm boylarında oluyorlar. Alabalık 9 ayda büyürken, endemik türler 2 seneyi buluyor. Haftada bir balık yiyelim derseniz, sistemin kapasitesini de ona göre ayarlamanız gerek.

İnternet üzerinde pek çok plan bulmak hatta SketchUp dosyalarına erişmek mümkün. Yem yapımı tarifleri de mevcut. Çevre göl ve akarsularda olan balıkların bir listesini yapıp size uygun balığı da rahatça bulabilir yada alabalık ile gidebilirsiniz.

Youtube’de Rob Bob’un kanalı bu işlerin en ayrıntılı anlatıldığı kanal. Ayrıca Facebook sayfasında da tonla bilgi mevcut