Balık, Biyofiltre ve Bitki Dengesi

Genele baktığımızda ırımtüzenin en iyi gıda üretme yollarından biri olduğunu görüyoruz. Ortaya çıkan pek çok tasarım, hobi sistemleri, ticari ırımtüzen çiftlikleri ve organik sertifikası almış üretimhaneler göze çarpıyor.

Tabii her yeni çıkan sistem ile birlikte fırsatçılar, haddinden fazla abartılı söylemler, çok basite indirgenmiş planlar ortaya atılıyor ve bu bazı sistemlerin hezimetle sonuçlanmasına neden oluyor. Bir mini hobi sistemi ile 2000L veya 5000L su barındıracak sistemler birbirinden farklı tasarlanır. Bu farklılıkları anlayacak bilgi birikimi olmadan sistemleri genişletmek olanaksız.

Balık beslemek, hele ki bu balıkları yemeyi düşünüyorsak, tavuk veya koyun sürüsünün bakımından farksızdır. Sistemin kaldırabileceği miktarda balık bulundurmak, tek tip yemle beslememek, suyun kalitesini yani pH, nitrit, nitrat, amonyak, eriyik oksijen, sertlik değerlerini düzenli olarak takip etmek ve pompa, filtre, sebze yatağı gibi elementlerin bakımlarını da aksatmamak gerekir. Bunları yapmazsak hem ürün miktarı düşecek hem de balıklarda baş gösterecek hastalıklar ölümlere neden olacaktır.

Balığın türü, ürettiği dışkı miktarı, etçil veya otçul oluşu da sistem hesaplamalarına girmeli. Yoksa genelleme yaparak kullandığımız 25L ıslak sebze yatağı hacmi başına bir 800g balık hesaplaması -sistemler büyüdükçe- aslında çok iyi bir hesaplama değil. Tabii bir de bu hesaplamarın ilk ortaya atıldığı yer ve ellerinde ki balık türü de önemli. Acaba alabalık için mi yoksa levrek için mi???

Tabii Dr. Lenard’ın hesap tabloları da belirttiğim değerleri göz önüne almıyor.

Irımtüzene ilk başlayan kişiler genelde balığa daha fazla önem veriyor. Bu da sistemlerinde ki balık yoğunluğunu arttırmalarına neden oluyor. Yukarıda ki genel hesaplamayı kullanarak 45 adet alabalığı 1 tonluk tanka koyarsanız, problemler de başlıyor. Lakin bana oldu.

Irımtüzende olay balık değil aslında sebze meyvedir. Bunu anlamak için iki sene ırımtüzen işletmem ve aslında yediğim sebze meyvenin daha fazla olduğunun farkına varmam gerekti. Sistemi değiştireceğim diye bu sene alabalık almadım. İki tane sazan, iki tane de tatlı su levreği (Perca fluviatilis) ile sistem hala çalışıyor ve aynı miktarda marul, kereviz, biber, domates büyüyor. Diğer sistemimde de 10 tane silver perch kaldı.

Tabii ki 5 balığa bakmak için harcanacak enerji ile 40 balığa bakmak için harcanan enerji aynı. Pompalar durmadan çalışıyor. Zaten harcadığımız parayı ve enerjiyi amorti etmenin en iyi yolu yetiştirebileceğimiz en fazla balığı yetiştirmek, değil mi?

Sistemde ki balık miktarı ile sistemin mineralizasyon kapasitesinin eşit olması gerekir. Yani üretilen amonyağın tam olarak nitrit ve nitrata dönüştürülmesi ve akabinde de yeterli bitki miktarı ile bunun sistemden çıkartılması.

Peki bu eşitliği nasıl anlayacağız? Tabii ki düzenli ve sık aralıklarla yapacağımız pH, amonyak, nitrit, nitrat, eriyik oksijen testleri ile. Burada günlük testlerden bahsediyoruz ve eğer amonyak veya nitrit değerlerinde yükselme görüyorsanız bunu düzeltmek için hemen harekete geçmeniz gerek. Yarını beklerseniz çok geç olabilir.

Balıklarınızı mangalda kızartıp yemek mi daha iyi, yoksa öldükleri için ağlamak mı? Ağlamayı hiç tavsiye etmiyorum. İlk ölümleri gördüğümde bir hafta düzelememiştim.

Peki diyelim ölçümler bir şeylerin iyi gitmediğine işaret ediyor. Ne yapacağız? Genel olarak yapılması gerekenleri forumlarda şu şekilde sıralıyorlar.

  1. Yemlemeyi kesin
  2. Balık ve tahliye tankının dibinde tortu, yenmemiş yem filan varsa temizleyin.
  3. Pompaları hızlıca temizleyerek iyi çalıştığından emin olun. Pompaları kıstıysanız yükseltip daha fazla suyun dolaşmasını sağlayın. Bu mevcut oksijeni yükseltecektir.
  4. Hava pompasının diyaframını kontrol edip sisteme giren oksijene bakın. Oksijeni yükseltin.
  5. Sistemde ki tuzu 2ppt’ye yükseltin (ppt=parts per thousand) yani 1000 litre su için 2 kilo tuz. Tuz ve oksijen yükselmesi nitrat zehirlenmesini bir süre önleyecektir.
  6. Eğer ölçülebilir bir değişme yoksa, 3/1 oranında suyu değiştirin.

Riskleri azaltmak için günlük bir kaç dakika harcayarak yapılacak ufak tefek işler de var.

  1. Sebze yataklarına giren suyun ağzına bir filtre çorabı ve altına filtre süngeri koyun. Böylece sebze yatakları uzun süre temiz kalacaktır. Her gün bir kaç dakikanızı ayırıp çorapları temizleseniz kafi.
  2.  Kompost solucanlarını sebze yataklarına yerleştirin. Sebze yataklarında sürekli su bile tutuyor olsanız yaşıyorlar.
  3. Yatırımın bir kısmını kil toplara yapın ki gün gelip sebze yataklarını temizlemek zorunda kaldığınızda ruhsal sağlığınız da bozulmadan kalabilsin.
  4. Tahliye ve balık tanklarında tortu oluşuyorsa haftalık temizleme işini yapılacak işlerin listesine ekleyin. Bunlar metan gazı üretmeye başladığında iş işten geçmiş olur.
  5. Suyun berrak olması çok önemli. Ben kendi yaptığım kömür filtre kullanıyorum. Bazen demir ekleyince su kırmızı oluyor ama kömür filtre bu kırmızılığı alıyor. Ayrıca ek bir filtre gibi çalışıp sistemin toleransını arttırıyor.

Görüldüğü gibi ister koyun sürüsüne sahip olun, ister balık sürüsüne; günlük yapılacak ufak tefek işler ve sık aralıklarla suyun pH, amonyak, nitrit, nitrat ölçümü hem sistemin sağlıklı olmasını hem de üretiminde aksama olmamasını sağlayacak. Gözetiminiz altında olan hayvanları boşvermeyin.

Kaynak
http://www.microponics.net.au/microponics/aquaponics_aquaculture/optimising-your-aquaponics-system-part-1/

Posted in Irımtüzen, Türkçe and tagged , .

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.